(NL) Interview door Maaike Wijnstra (Dutchies)

Hierbij het volledige interview met Maaike Wijnstra, waarvan een samenvatting is gepubliceerd op haar blog.

For the English version, click here.

Naam: Liselotte Roosen
Leeftijd: 34
Woonplaats: Trondheim, Noorwegen
Sinds: 28 September 2014

Persoonlijk

Hoe ben je terecht gekomen in Noorwegen? Bijvoorbeeld de eerste keer dat je er kwam.
Begin 2014 raakte ik mijn baan als psycholoog kwijt wegens longontsteking door burnout en besloot ik iets nieuws te gaan doen met mijn leven. Ik wilde niet meer als psycholoog aan de slag. In augustus 2014 kreeg ik twee banen tegelijk aangeboden: één als docent psychologie aan de vrouwenuniversiteit van Riyad en de andere als PhD kandidaat environmental psychology (climate change & art) in Trondheim, Noorwegen. Na lang nadenken en afwegen (het was een moeilijke keuze) werd het uiteindelijk Noorwegen, omdat ik hoopte met een PhD daarna ook weer meer kansen te hebben.

Waarom heb je besloten naar Noorwegen te verhuizen? (en wat gaf voor jou de doorslag)
Ik wist sowieso dat ik niet in Nederland wilde blijven. In Nederland mis ik de ruimte, de natuur en de bergen. Er zijn teveel mensen, er is teveel vervuiling en er zijn teveel regels voor alles (red tape). En het weer vind ik ook al niet geweldig, hoewel ik daarvoor ook niet naar Noorwegen had hoeven gaan. De winters zijn hier erg lang, koud en donker. Dus daardoor heb ik nog wel even getwijfeld. Maar ik ging hier vooral naartoe voor de (tijdelijke) baan (een contract van 3 jaar). Tijdelijk past goed bij mij want ik houd van verandering (dus daarna kan ik altijd nog naar Riyad als ik dat echt zou willen). Ik ging dus vooral voor de baan en niet zozeer voor het land, hoewel bijna alles beter is dan in Nederland, maar dat geldt voor bijna elk land in mijn optiek.

Wat vindt je de voor- en nadelen van Noorwegen ten opzichte van Nederland?
De voordelen zijn de ruimte wegens de lage bevolkingsdichtheid, de bergen en de (relatief schone) natuur. De nadelen zijn lange, koude, donkere winters, maar dat is niet alleen in vergelijking met Nederland, maar met alle landen waar ik gewoond heb. Ook vind ik het relatief moeilijk om echt in contact te komen met mensen hier en vriendschappen te sluiten. Ik heb hier ook moeite met het vinden van gelijkgestemden. Dat is wel eens lastig, maar mijn blog helpt hier wel bij.

Heb je het idee dat er daar meer begrip is voor jouw levensstijl dan in NL?
Nee, dat denk ik niet... hoewel ik het moeilijk kan vergelijken omdat ik mijn nieuwe levensstijl (leven zonder geld) pas echt heb doorgezet hier in Noorwegen. Wel lijkt het dat de mensen in Nederland over het algemeen zich meer bewust zijn van milieuproblematiek dan hier. Misschien is dat juist doordat er zo weinig natuur over is in Nederland (minder dan 12%) en mensen het daardoor meer willen beschermen. Uiteraard helpt het ook als mensen gereisd hebben naar andere landen met meer natuur en daardoor weten wat ze missen.

Leven zonder geld

Hoe kwam je in aanraking met de no money leefstijl?
Ik kwam op het idee doordat ik was begonnen met dumpster diving, voordat ik naar Noorwegen kwam. Dat beviel zo goed, dat ik ermee door bleef gaan en behoorlijk fanatiek werd. Vervolgens begon ik het idee van ‘leven van overschotten’ op steeds meer aspecten van mijn leven toe te passen. Zo kwam ik uiteindelijk terecht op 100% zonder uitgaven. Pas toen ik mijn blog gestart had, hoorde ik via lezers van mijn blog over anderen die ook zo leefden: met name Daniel Suelo en Mark Boyle. Ik hoop hen nog ooit te mogen ontmoeten.

Op welke manier ben je er mee begonnen? / Wat zijn de eerste praktische aanpassingen die je hebt gedaan?
De eerste stap was het dumpster diven en die stap was geinspireerd door Rob Greenfield. Ik volgde hem al zo’n twee jaar via Facebook en vond zijn levensstijl heel inspirerend omdat hij in alles zijn passies volgt en daardoor vrij is, in tegenstelling tot de gemiddelde mens die denkt dat hij/zij moet werken voor de kost en een huis moet hebben. Dit idee wordt ons min of meer opgelegd van jongs af aan en ik denk dat dat er (mede) toe leidt dat veel mensen hun echte dromen al snel opgeven en zelfs vergeten.

Wanneer besloot je het naar het volgende niveau te tillen en echt zonder geld te willen leven?
Eind november 2014 besloot ik de uitdaging aan te gaan om volledig zonder uitgaven te leven (met uitzondering van huur), omdat ik zag dat het kon. En kort daarop (begin zomer 2015) bedacht ik dat ik ook kon proberen om gratis woonruimte te vinden. Rond augustus 2015 vond ik een gezin waar ik gratis bij mocht komen wonen. En vanaf 1 october 2015 leefde ik volledig zonder uitgaven. Na 3 maanden verhuisde ik naar een boerderij waar ik mijn eigen cabin heb, met een badkamer en keuken naast de paardenstallen.

Wat zijn de eerste dingen waarvan je je realiseerde dat je die niet nodig had?
Het begon ermee dat ik me realiseerde dat ik dingen niet hoef te kopen. Alles wat te koop is in supermarkten is ook te vinden in de dumpsters. Ook schoonmaakmiddelen en hygieneproducten. Zelfs (werkende) oplaadbare batterijen en opladers heb ik gevonden. Maar de challenge heeft mij ook de vraag doen stellen of ik zonder zou kunnen, of wat ik zou doen als ik zonder zou komen te zitten. En dan blijkt eigenlijk dat we maar heel weinig dingen echt nodig hebben. Zo ontdekte ik dat men wasmiddel niet nodig heeft om was schoon te krijgen. Ook de meeste hygiene producten zijn volledig overbodig en zelfs schadelijk voor het lichaam en het milieu. En recent ben ik tot de conclusie gekomen dat we ook voedsel van de supermarkten niet echt nodig hebben en dat er veel voedzamer eten te vinden is in de vrije natuur. En uiteraard beperkt het zich niet tot produkten: ik weet nu bijvoorbeeld ook dat ik geen baan nodig heb – en dat is misschien wel het meest bevrijdende.

Kun je kort omschrijven wat voor jou de kern is van leven zonder geld?
In het begin ging het mij er vooral om dat ik niet meer wilde bijdragen aan verwoesting van de aarde door mijn aankoopgedrag. Bijvoorbeeld, als ik een ananas koop in Noorwegen, dan weet ik dat deze lang heeft moeten reizen en dat ik dus bijdraag aan de vervuiling die daarmee gepaard gaat. Of als ik kleding koop, dan ondersteun ik daarmee waarschijnlijk lage lonen, uitbuiting van mensen, misschien zelfs kinderarbeid en wederom een hele hoop vervuiling. Als ik niet-biologische produkten koop, dan weet ik dat ik daarmee bijdraag aan het uitsterven van bijen, waardoor een heleboel plantensoorten zullen verdwijnen. Ik wilde dat niet langer op mijn geweten hebben. En omdat ik zag dat er zoveel voedsel (en andere produkten) verspild wordt, zag ik hoe ik eindelijk uit die destructieve cyclus kon stappen. Daarnaast was het ook mooi meegenomen dat ik geld kon sparen om in de toekomst een ecohuis te bouwen of een ecodorp te kunnen starten.
Toen ik eenmaal geldloos leefde merkte ik dat het nog véél meer voordelen had, die allemaal voortkomen uit het ontwikkelen van een nieuwe kijk op de wereld. Geld promoot een voor-wat-hoort-wat mentaliteit. Als je zonder geld leeft (zonder uitgaven) dan kun je daar langzaamaan van loskomen en dan merk je hoeveel impact dat heeft op alles wat je doet. Want die mindset is bij veel mensen in bijna alles doorgedrongen.

Wat is je uiteindelijke doel?
Voor mijzelf is het doel ultieme vrijheid en mijn missie op grotere schaal is het aandacht geven aan de verwoesting waar we allemaal aan bijdragen. Hopelijk kan ik mensen inspireren om veranderingen in levensstijl te overwegen, of hen in elk geval laten zien dat er alternatieven mogelijk zijn. Veel mensen zien het leven zoals het is namelijk als de enige mogelijkheid. Ik dacht dat zelf ook voordat ik aan mijn projecten begon. En dat is heel deprimerend en ontmoedigend, vooral als je iets voor de aarde wil doen en je leven betekenis wil geven.

Je krijgt veel vragen over hoe je leeft zonder geld, maar toch gebruik maakt van faciliteiten waar andere mensen voor betalen. Wat is daarop je visie?
Het klopt dat ik nog steeds gebruik maak van bepaalde faciliteiten die door anderen zijn betaald. Ik gebruik bijvoorbeeld internet en water/electriciteit wat bekostigd wordt door de eigenaren van de boerderij waar ik nu woon. Verder maak ik gebruik van wegen en andere openbare structuren. Voor mij is het echter niet relevant dat hiervoor betaald is; dat maakt mijn geldloze bestaan niet minder geldloos. Mensen bedoelen namelijk vaak dat als je niet betaald en toch gebruikt maakt van dingen waarvoor betaald is, dat je een soort uitbuiter bent; iemand die leunt op anderen.
Het doel van mijn levenswijze is niet om alles voor niets te krijgen en mijn leven gemakkelijk te maken. Het doel is ook niet om alles alleen te doen of volledig onafhankelijk te worden (al zou ik genoeg kennis hebben om zonder hulp van anderen te overleven). Het doel is om los te komen van structuren en constructies die destructief zijn voor de aarde – en helaas is gebleken dat geld één van die dingen is.
Als iedereen zo zou leven als ik, dan zou dit punt er natuurlijk niet toe doen, want dan zou iedereen alles gratis doen. Mensen zouden hun steentje bijdragen aan de gemeenschap omdat ze belang hechten aan bepaalde zaken in plaats van puur om geld te verdienen. Helaas is mijn levensstijl echter nog niet zo algemeen dat mensen direct begrijpen wat het inhoudt. Veel mensen hebben er ook bepaalde (onjuiste) veronderstellingen en associaties bij.
Mensen lijken vaak angstig dat als er geen geld zou zijn, dat er dan veel meer mensen zouden zijn die hun steentje niet meer bijdragen en dus het harde werk van anderen uitbuiten. Ik denk dat dat niet zo is. Natuurlijk zullen er altijd mensen zijn die op anderen leunen en het systeem uitbuiten, met of zonder geld. Maar ik denk dat dat er juist minder zullen zijn als geld geen rol meer speelt. Dan zijn er namelijk veel meer natuurlijke (en directe) consequenties voor ineffectief gedrag. Bijvoorbeeld, als jouw leefgemeenschap in een gebied woont dat kan overstromen omdat het onder de zeespiegel ligt, dan moet je er als groep voor zorgen dat de dijken sterk genoeg blijven. Iedereen is dan gemotiveerd om daar aan bij te dragen, want het is een gemeenschappelijk belang. Als iedereen het aan anderen zou overlaten en er op den duur nog maar een paar mensen overblijven die het werk doen, dan zouden die daar op den duur ook genoeg van krijgen en zich gewoon elders vestigen. Er zijn dus veel eerder natuurlijke consequenties voor onbehulpzaam of egoistisch gedrag. Dat is veel eerlijker. In een samenleving met geld is er ook nog eens veel verborgen luiheid: mensen die simpelweg anderen betalen zodat ze zelf niks constructiefs hoeven te doen.

Momenteel heb je een baan en zet je al je geld opzij. Je wilt stoppen met werken eind 2017. Ben ik nieuwsgierig:
1.    Wat ga je met dat geld doen? Drie jaar salaris is toch een flink bedrag :)
Dat klopt :) Ik weet nog niet precies wat ik ga doen... Oorspronkelijk wilde ik het opsparen om daarna een stuk land te kopen om een eco-community te starten, maar door mijn nieuwe levensstijl en nieuwe inzichten ben ik daar niet meer zo zeker van. Als ik namelijk iets koop, dan zit ik weer vast aan kosten (en aan geld) en daar wilde ik juist van loskomen. Dus waarschijnlijk houd ik het achter de hand als een plan B maar ga ik eerst kijken hoe ik als nomade kan leven, volledig van de natuur.

2.    Wat ga je dan met je tijd doen?
Ik zou heel graag een tijdje als een nomade gaan leven, reizend naar veel verschillende plekken en onderweg leren over (en leven van) eetbare planten. Voor mijn volgende project ben ik van plan om van Noorwegen naar Spanje te reizen, ofwel te voet of te paard. Ik ben momenteel al op zoek naar een geschikt (gratis) paard. Paarden worden hier regelmatig gratis weggegeven, omdat het erg duur is om ze te onderhouden. De meeste paarden die worden weggegeven zijn gepensioneerde paarden uit de sport, of erg jonge en onervaren paarden. Ik heb in elk geval de mogelijkheid om hier een paard te stallen als ik een geschikte vind.
Ik zou ook graag naar andere landen reizen. Het lijkt mij bijvoorbeeld geweldig om een keer de zijderoute te doen. Dat lijkt me een geweldige ervaring! En onderweg kan ik dan gratis workshops en lezingen geven over alternatieve levensstijlen en geldloos leven. Dat is ook waar ik de rest van mijn leven graag aan zou willen wijden: het welzijn van de aarde en aan het promoten van een milieuvriendelijke levensstijl.

Wat is voor jou momenteel het lastigste aan deze levensstijl? Zijn er dingen waar je tegen aan loopt?
Gek genoeg is er niet echt iets wat ik kan bedenken wat lastig is aan deze levensstijl, behalve dan de groeiende angst dat de mensheid teveel natuur verwoest (en blijft verwoesten), wat mijn levensstijl en dat van vele andere levensvormen met mij, in steeds grotere mate bedreigt... zo moeten andere wezens zich denk ik ook voelen. Er blijft steeds minder ruimte over en steeds minder natuur. En het is de natuur die ons allemaal leven verschaft. Niet de supermarkt en niet de bedrijven en zeker al niet de staat/overheid.
Maar wat mij persoonlijk betreft, heb ik vooral gemerkt dat mijn leven zoveel simpeler en makkelijker geworden is en dat ik veel gelukkiger ben en me vrijer voel. Ik kan mij wel voorstellen dat als ik bijvoorbeeld ziek zou worden (of al een ziekte zou hebben) het misschien lastiger zou kunnen zijn. Maar ik verdiep me in elk geval in plantengeneeskunde en probeer zo goed mogelijk voor mijn lichaam te zorgen. Daarbij denk ik dat de doorsnee levensstijl veel slechter voor de gezondheid is dan de mijne, dus ook dat zou denk ik voor mij geen reden zijn om mijn droom op te geven. Ik zal er in elk geval alles aan doen om het voort te kunnen zetten, wat er ook gebeurt.

We zagen al op Facebook dat er best wat reacties loskomen wanneer jij aangeeft op deze manier te leven. Wat zijn de reacties uit je omgeving? En in het begin?
In het begin dachten de meesten dat ik mijn verstand verloren had :) maar dit veranderde gelukkig al snel. Toen bleek dat het allemaal mogelijk was wat ik van plan was, waren mijn vrienden en ouders vooral heel blijverrast en trots dat het gelukt was. Op Facebook zijn er gelukkig ook wel vaak positieve reacties, maar voor sommige mensen is het nog een stap te ver. Dat begrijp ik ergens ook wel, want voor mij is het ook een geleidelijk proces geweest, dus het is logisch als anderen (vooral als ze niet vanaf het begin hebben meegelezen) niet altijd begrijpen hoe je de dingen anders zou kunnen doen en interpreteren dan de gangbare manier.

Wat wil je zelf overdragen?
Ik zou heel graag zien dat wij (de mensheid) op een andere manier met de natuur omgaan. Dat we ons weer één voelen met het ecosysteem waarin we leven en dat we ons meer bewust worden van de resources waar we gebruik van maken. En ook dat we weer meer verantwoordelijkheid gaan nemen voor de gevolgen van ons eigen handelen, bijvoorbeeld door de aankopen die we doen. Ik zou graag zien dat mensen weer meer zelfvoorzienend worden, want dat zou de duurzaamheid op aarde ten goede komen. Ik zou graag zien dat we weer meer gaan denken aan de lange termijn in plaats van de gebruikelijke wegwerp-mindset. Dat we weer meer gaan kijken naar hoe we echt waardevol kunnen bijdragen aan de aarde, in plaats van alleen maar kijken naar financiele contributies. En dat dus het belang van de aarde weer voorop komt te staan in plaats van eigenbelang.
Ik denk dat geldloos leven een heel geschikte weg is om dit allemaal te bereiken. Als je namelijk de natuur weer als belangrijkste en primaire resource ziet (wat het ook is), dan ga je de natuur ook automatisch veel meer waarderen en beschermen.

Voor jou staat leven zonder geld gelijk aan vrijheid. Maar is het niet zo dat er juist veel mensen zijn die dat andersom zien? Dat ze met geld hun vrijheid ‘kopen’, doordat ze zich de dingen kunnen veroorloven die ze graag willen doen of bijvoorbeeld vroeg met pensioen kunnen?
Dat klopt inderdaad, en vroeger dacht ik dit ook. Maar nu zie ik dat het vooral een valkuil is; een truc om mensen aan het werk te houden. Natuurlijk kan je veel dingen doen als je geld hebt, maar ik kan diezelfde dingen ook zonder geld doen (vooral als het gaat om ervaringen). En daarnaast: wat is de prijs? Als ik diezelfde dingen zonder geld doe, dan hoef ik niet eerst te werken om geld te verdienen om het te kunnen bekostigen en dan heb ik dus ook de tijd om deze dingen daadwerkelijk uit te voeren. Met een full-time baan en hoge vaste lasten heb ik er misschien geld voor, maar geen tijd meer om alles te doen wat ik zou willen doen. Dan kun je alleen de dingen doen die je echt wilt in weekends en vakanties. Dat betekent dus dat je leven ineens een stuk korter wordt. Nu kan ik de dingen die ik belangrijk vind doen wanneer ik maar wil. Niet ooit in de verre toekomst als ik met pensioen ben, maar nu! Ik kan mijn hele leven er aan wijden.
Ik kan bijvoorbeeld nu direct met pensioen gaan als ik dat zou willen. Ik hoef daar niet jaren voor te sparen, want geld is geen noodzaak meer voor mij. Ik hoef ook niet jarenlang een baan aan te houden waar ik geen voldoening uit haal en waar ik voor mijn gevoel geen toegevoegde waarde mee bijdraag. Als niemand meer zou geloven dat geld een noodzaak was, dan zou niemand meer werk doen wat oninspirerend was. De wereld zou er dan heel anders uit zien!
Dan hoeven we geen werk meer te doen wat bijdraagt aan vervuiling van de aarde. In plaats daarvan kunnen we stoppen met werken en ons full-time inzetten voor het behoud van de natuur en andere dingen die we werkelijk belangrijk vinden.
Werken om met pensioen te kunnen is geen vrijheid. Het is uitgestelde vrijheid. En je weet nooit wanneer het precies zal komen. Als de regels weer eens veranderen (bijv. pensioengerechtigde leeftijd weer eens omhoog), dan duurt het misschien weer langer dan gepland, en je hebt het niet eens zelf in de hand. Iemand die vrij is, is niet gebonden aan regels. Wat de regels ook zijn, ik kan nog altijd met pensioen wanneer ik dat wil.
Dat is vrijheid.

Je geeft aan dat een leven zonder geld voor jou een leven zonder stress betekent. Hoe werkt dat? Want ik persoonlijk (en met mij waarschijnlijk de rest van de wereld) ga juist stressen als we géén geld hebben. Als ik niet weet wat ik ga eten morgen en geen geld heb om iets te kopen dan is de druk toch juist heel hoog om iets te vinden of te regelen? Dan is het juist relaxt om naar de winkel te kunnen gaan om iets te kopen.
Yes! Je slaat de spijker op zijn  kop :) Als je geen geld hebt, dan is het stress, want we hebben niet geleerd om voor onszelf te zorgen. Daardoor is het ook heel stressvol als je mogelijk je baan kwijt gaat raken. Maar wat als je gewoon voor jezelf kunt zorgen en je weet waar je eten vandaan kunt halen? Wat als je weet dat je altijd op de natuur terug kunt vallen? Dan heb je nooit meer stress, want je weet dat je altijd veilig bent. Je kunt altijd voor jezelf zorgen, ook als de staat of het systeem het laat afweten. En de staat laat het heel vaak afweten.
Als je weet hoe je zonder geld kunt leven, dan maakt het niet uit als je je baan kwijtraakt. Zelfs als de supermarkten niks meer op voorraad hebben wegens een crisis, dan maakt dat ook niks uit, want je bent niet meer afhankelijk van de supermarkt.

Ga je nog wel eens naar Nederland? En hoe reis je dan zonder geld?
Ik ben vorig jaar nog eens in Nederland geweest voor een conferentie (de universiteit betaalde mijn reis), maar ik was blij dat het maar voor een paar dagen was. Ik merkte dat ik last kreeg van mijn longen door de vervuilde lucht. Ik denk dat dat was omdat ik het niet meer gewend was. Als je er woont dan merk je het op den duur niet meer. Dat is ook het gevaar van wat we met de natuur doen: we wennen eraan en daardoor lijkt het minder erg dan het is.
Overigens, als ik klaar ben met mijn PhD volgend jaar ben ik van plan nog steeds veel te reizen, maar alleen nog maar (of op z’n minst voornamelijk) lopend, liftend, op de fiets of te paard.

Tips

Kun je een heel beknopt stappenplan maken voor de gemiddelde consumer zoals ik, om meer te besparen / zuiniger te leven? Echt superkort en beknopt de belangrijkste tips om toe te passen in het dagelijks leven.
1.    Dumpster diven is een heel goed begin. Zo is het voor mij ook begonnen. (Een alternatief is 'foragen' (=eten uit de natuur).
2.    Daarna kun je stap voor stap gratis alternatieven vinden voor al je kostenposten. Elke keer dat je geld uitgeeft kun je je afvragen: hoe zou ik in deze behoefte kunnen voorzien zonder geld uit te geven? En dan experimenteren en uitproberen.
3.    Elk alternatief kun je vervolgens ook testen aan de duurzaamheidsfactor. Als het niet duurzamer is dan de doorsnee manier, dan is het misschien ook niet heel waardevol. Je zult zien dat als je de dingen doet die goed zijn voor de aarde, dat dat ook goed is voor jou!

Tot slot hier nog wat links voor meer informatie, met praktische tips over hoe je aan de slag kunt gaan:
Meer over de Stop-Shopping-Challenge, waar alles mee begon:
Meer over Dumpster diving:
Meer over gratis woonruimte:
Meer over de Moneyless Mindset:
Meer over Leven in vrijheid:

How To Retire In 3 Years Or Less

If retirement sounds good, then why wait? Here are some steps on how to retire in three years or less. Of course this is just one of many ways to go about retirement, and you can fine-tune it to suit your wants and needs. This article is meant to bring hope and inspiration to those who want to get out of the rat race as soon as possible; those who feel restrained and limited by the general lifestyle imposed on them by society; those who don't fit society's mold.

I was "one of those people" who did not fit into society. From an early age I was thinking about retirement. How wonderful it would be to retire early and start doing the things I was really meant to be doing; things that I felt a huge desire to do, to make a difference in the world (such as learning about self-sustainability). But retirement seemed impossible to achieve in a short time. After all: don’t we need money to survive? Well, I have put it to the test and in fact, the answer is: no, we don’t need money, so you could retire today if you wanted to. But if you insist on having some money (for example enough to buy land and build your own off-the-grid, self-sustainable tiny home or community), then here is a plan for you.
 

1. (optional) Find a job that is not too labor intensive and (reasonably) enjoyable
Key features are:

-          You get enough freedom and autonomy to avoid stress.

-          There are not too many hard deadlines. Deadlines cause stress, which can prevent you from exploring other activities outside your job.

-          You are not too attached to outcomes or perfectionistic about it. This is something you can work on by practicing letting go.

-          Ideally the work you do is somehow meaningful to you / you are passionate about the work you do and the contributions you make to others and the world.

I was extremely lucky to find a PhD student position with a topic I am very interested in. PhD positions (if interesting and meaningful) are very suitable for the early retirement plan, because you get a lot of freedom, opportunities for self-development and (in most countries) an OK salary. It is also always a temporary position, and mine happens to last for 3 years: more than enough to get ready to retire comfortably with a backup plan, while doing what matters to me.

Cats and dogs never retire: why bother? Their job is to enjoy life.

2. Find a way to live for free
Stop spending money for a few years, long enough to save up the amount of money you need to feel safe enough to step out of the work force. (Read more on how to do that here.) If you can, find a way to save your entire income. This is what I am doing at the moment. Not only will your savings add up very quickly, but you will also learn the important skill of survival without money, and you will experience a whole new way of being when you are not using money. It has been the most incredible journey for me so far, and it just keeps getting better. The experience of living in this new way has been tremendously valuable and rewarding. I would not trade it for any amount of money.

Living for free doesn't mean you stop contributing. In fact, contribution is the cornerstone of this lifestyle. And that is exactly what makes it so rewarding. Giving to others and helping wherever possible is a natural tendency we all possess, and in my experience it is the most meaningful way to live life. It is also easier to live this way when you live without money, because you tend to be more naturally focused on what you can give than on what you can get out of each situation.
But since I still have a job and an income, I happen to be saving some money along the way as well. To me this is just a bonus, and definitely not the main goal anymore. I don't know whether I will need it or use it in the future. I am not thinking about it. I am hardly ever aware that I even have a bank account, because I have not used my debit card since December 2014.
The moneyless lifestyle also helps you change your views on the world and to let go of myths and long-held beliefs about what life should and should not look like, and it helps you to get clear about what is really important to you and what you really want and need. It also helps significantly reduce stress levels, which saves up so much energy for more meaningful things. While you are living for free, you will no longer have to stress about bills or about potentially getting fired, because you can support yourself without any income. This means you can focus all your efforts on following your inner voice and maintaining your own integrity.


3. Get yourself a tiny home on wheels and find a place to settle down
You can build a tiny home from found materials, or things that people give away. If you have practiced living simply in the meantime, you know that you won't need that much space or stuff. And once you have your tiny home, you are all set. You do not need building permission for a house on wheels, and so your property taxes will not be so much (and maybe even non-existent if you can find some land you can use). You may be able to arrange to live on someone else’s land (for example, many farmers would be happy to have a site manager who can take over chores when they are away). Just ask around! You never know whose lives you could actually enrich by asking the question. Alternatively, you can find a community you can join or set up your own.

My current home

That's it! 
Up to three years of salary is generally more than enough to get the chance to buy some land after the experience -or at least build a mobile home- and retire; if that is what you would want to do. Life is about increasing your number of options, because options create freedom. And options are created through open-mindedness and creative thinking; not through money. The (over-)use of money can make the mind dull and un-creative, because it can get everything done in the same way. But when that way fails (e.g. you run out of money), it leaves you at a loss if you haven't practiced mental flexibility and creative problem solving.

If step one doesn’t work for you, and you absolutely cannot find the right job for yourself, just go straight to step 2 and see where life takes you. If you keep an open mind you will be surprised what will show up for you. And remember you have nothing to lose! My heart was telling me to retire years ago. Other people just laughed at me, told me that I was crazy or said that ‘this is not how the world works’. I am glad I took a risk and followed my own voice. It doesn’t matter what other people say; it is not their journey – it is yours. They are not laughing anymore, because they see now what I saw before I started: that it is realistic and possible. No one can deny it or belittle your ambitions once you are living the dream; leading the way for others to go beyond what they imagined to be true or possible.

Your new life awaits you! If you believe you can make it happen, you will.

Reclaim Your Health By Banning Stress

Stress is one of the biggest contributors to illness. It creates a constant strain in the body. You may eventually get used to the sensations of stress, but that doesn't make the effects less harmful. Especially over time, stress can lead to serious health problems.

Some people seem to think that it is impossible to ban stress from their lives. To them, stress is something that is just part of life and is naturally connected to certain life events. They implement 'stress management strategies' that make up for stressful times, and counteract or balance the effects of stressful life events. And while management of stress is very important, especially if you are in the middle of a struggle, it can also be sensible to look beyond this and ask yourself if it is possible to ban stress altogether.

If we just look at the way that different people respond to a potentially stressful situation, we can conclude that stress is not necessary at all. Stress is the result of a certain mindset that supports unhelpful thought- or behavioral patterns; it is something that is learned by a repeated sense of pressure, obligation and (self-)indoctrination. But since everyone is in charge of their own mind, each of us can also unlearn this stress-response by learning to recognize the 'causes' and unlearning the habitual structures that keep them in place.

So, what causes stress?

There are a few important habitual contributors (patterns) I would like to discuss here with some suggestions for how to overcome them. These observations come from personal experience with many 'potentially-stressful' life events, years of Mindfulness practice, working as a psychologist, and the regular practice of meditation and letting go. 

Causes of stress:

Identifying with (or repressing) emotions rather than letting them be
Whether it is anger, sadness, fear, jealousy, or any other negatively perceived emotion; if we allow the emotions to take over, then that could lead to a very stressful experience. It also paves the way for future stress, because you condition yourself to identify with your emotions. Repressing emotions is even worse and causes more damage because it has a cumulative effect.
Solution: See your emotions for what they are: Waves that come and go and nothing to be afraid of. Remind yourself that they will pass. Just let them stay for as long as they do without attaching to them (indulging in them) or repressing them.
If you need help with this, I can recommend the Sedona method or Vipassana meditation (learning to be the observer of your mind, with non-attachment and equanimity). Focusing practice can get you more in touch with feelings, if that seems difficult. And if there is a lot of built-up stress stored in the body already, then doing a body scan meditation regularly can be useful.

Habitually reacting to everything (usually impulsively) rather than giving yourself the space to deliberate and reflect
You don't always have to react to a situation instantly (or even at all), especially if you feel pressured to do so. This felt pressure often leads to a lack of clarity, so then it can be better to postpone your response. You may even decide not to react to something at all, even after deliberation, because it may simply not be worth your energy or time. Also, it helps to keep in mind that you never owe anyone an explanation. If you say 'no' to a request, then you don't need to apologize or even tell the person why you said no. And you always have the option to think about it first, rather than letting the pressure get to you and run the risk of reacting from a place of inauthenticity.
For example, if someone asks you to do something and you feel a huge resistance, it is a good idea to postpone your response, to let the feeling pass and then respond from a more balanced (and therefore more authentic) frame of mind. After all, you don't always have to react straight away. This way you can create space for yourself to follow your inner guide. This is especially useful if you have a tendency of wanting to please others, sometimes to your own detriment. If the person still insists on wanting an answer, then the answer will be 'no', because at that moment it does not feel right to you. So it is also in their best interest to give you space. And of course you always have the freedom to change your mind later. But if your response comes from an authentic place, then you won't have to.
So it is good to keep in mind that in addition to all the options you have to respond to a situation or to a person, you can also choose not to react to it, or at least give yourself time to respond. Vipassana meditation is perfect training to teach yourself this option and to experience the power that comes from non-reaction.

Moving away from control rather than staying within your power
That means: don't try to change others, such as their thinking or their behaviors. Always start with yourself. After all, you can always change yourself, and you have full control in that domain. And if you change yourself (thoughts, behavior, or attitude), then other people may change automatically (especially if you no longer need them to change). A lot of energy is lost for people who constantly worry/fantasize about what other people may want, how they feel about others, or how they can influence others in some way. And even more energy is wasted by planning future events, worrying about what may or may not happen, ruminating over the past, and chasing air (such as seeking love, happiness, security, or enlightenment; none of which can be found while in seeking mode).
So as soon as you notice yourself getting into battles of right and wrong with someone, or trying to force change upon others instead of inspire change, then you know that you have left your space of power. Byron Katie clarifies this point nicely: she distinguishes three kinds of business: your own, others' and the universe's business. So make sure you don't waste your time on any other type of business than your own. That is all you can do. And the less time you waste, the more energy you will have to do your part. You can focus all your attention on doing what matters. This is what will change lives. The ripples that come from this are the only thing that can change the world.
Non-attachment and feeling secure within yourself is key here. Stop seeking and be open to finding. You'll be amazed of what is already here and what comes to you without any effort if you stop chasing air and wasting time on external factors that drain your energy. One way to do this is by making freedom a priority. Choosing freedom for myself and others as a highest priority is one of the best decisions I ever made for my life.

Judging yourself and judging others rather than practicing acceptance
Judging yourself or others is a great way to stop connecting with someone on a soul-level and a great way to get yourself on the road to objectification and condemnation. If you find yourself being critical of others all the time, then it may be helpful to learn to let go of this in order to connect with others in a more fulfilling and meaningful way, which will eradicate the stress that comes along with it. Here are some guidelines:
1. Remind yourself that you may have misunderstood their intention. Also, moments and moods change if we don't hang on to them. So if you let go of what others said or did, it is also more likely that they shift their perspectives, because you keep them free of your labels, which can be just another obstacle they need to overcome before they feel they can change their mind. So give them space and give them time. Provide an atmosphere of acceptance without sacrificing yourself (=your own needs).
2. Try to see the world through their eyes. Imagine how difficult their life must be. See their struggle.
3. Remind yourself that they are doing the best they can, as you are.
4. Have compassion for yourself and allow yourself to feel what you are feeling. Know it will pass.
5. Postpone any outward response if you are triggered. Allow life to unfold before making judgments. You never know the full story and thus are in no position to judge.
6. Know that you are free to move on. You don't have to keep this person in your life if it doesn't feel right. Some people are just not a great match and they bring out the worst in each other. If you have observed that this is the case, then moving on is a graceful thing you can do that will be a gift to everyone involved.
7. And last but not least: don't take it personally. Everyone is fighting their own battle. It has very little to do with you, other than that you may be able to assist them in some way on their journey and they may be able to assist you.
The Work by Byron Katie can really help you dig deeper if you have a habit of judging others and if you want to cultivate compassion, and move back into your own power.

Should-ing yourself (and others) rather than prioritizing freedom
Another thing you can do to ban stress is to stop 'should'-ing. Shoulds often have a lot to do with the obligations we feel towards other people. This doesn't mean that you can no longer challenge yourself; it can be very fun and rewarding to do so. In fact for me, challenging myself is one of my core needs. It allows me to grow and explore. But it is always an expansive experience rather than a constricting one. It also has nothing to do with other people and doesn't require others to make any changes in their behavior towards me. So my challenges are a way to stretch myself beyond my perceived limits, rather than a rulebook of things I can no longer do or enjoy (or a rulebook of how others should behave around me).
Shoulds inhibit personal freedom. It makes you feel like you have no choice but to obey 'the rules'. Most countries have their own set of shoulds, and there are also some universal ones. This constricting effect on freedom is also a reason I am not a fan of social conventions, etiquette, certain traditions and (other) rules that restrict spontaneity. If followed too rigidly, they tend to take us out of presence, inhibit our natural flow, sincerity and openheartedness, make us self-conscious and just generally make everyone feel awkward and repressed. I am also not against these societal structures, but I prefer to see them as guidelines (coulds) rather than rules (shoulds).
You can let go of shoulds by deciding to, no longer caring what other people think of you for failing to conform and doing what you feel is right in each moment. If you are not a rebel by nature, it may help to take it step by step. To build a solid foundation for your practice, it can help to avoid all settings that are riddled with rules and expectations for a while, or any people, places or things that make you feel like you 'should' do things in a certain way. This can be friendships, the workplace, family gatherings, etc. Learning to break the rules (with consideration for others), will take you beyond the limits of social expectations and save you a lot of stress in the process.

Living in the past rather than celebrating the present
If you are obsessed with the past and find yourself thinking about it a lot, then it is impossible to stay present. And presence is key to overcoming the stressful mindset.
Solution: Make peace with your past. You can choose to let go and start afresh. Allow the things that happened to you to integrate and become part of you. Breathe into your experiences and see how they enriched you. If you feel violated by your experiences, see what steps you can take to step back into your power. It is still there. It is impossible to break a soul; it is untouchable.
If you need help letting go of the past, I recommend EMDR for traumatic experiences (things that happened in the past that you keep thinking about on a regular basis and associate with negative feelings), EFT (tapping), or Vipassana meditation (staying present). If forgiveness is the main issue, I recommend a process that is called PPP (Positive Psychological Programming), where you let go of your emotions step by step. If you need more information about this process, feel free to get in touch. For trauma, EMDR is amazingly effective, which I have personally experienced for myself and with others on several occasions. Just a few sessions can be enough to overcome a lifelong trauma (although more may be needed if the trauma is more complex or severe).

Living in the future rather than savoring the now
You may have a habit of worrying about future events all the time. This is a very good way to spoil the present moment and prevent yourself from enjoying anything wonderful. And this is sad, because life is generally wonderful (even in the presence of fear, sadness and anger).
Just the fact that you are alive today tells me the universe is looking after you. Trust that all will be well and that life will bring you exactly what you need at the right time. Because it does. Just allow life to unfold. Stop wanting to take control (because you can't). Just do what you feel you need or want to do. Let yourself flow with ease.
If you need help with letting go of future worries, I recommend any type of meditation, yoga, going for walks in nature, and any other activities that have a relaxing/grounding effect on you and allow you to flow with what is, right here, right now.

Dismissing your own needs rather than taking care of yourself
Last but not least, it is important to look after your needs and to do what you can to fulfill those needs. This doesn't have much to do with (e.g. work/life) balance (which is what stress-management is often about), but more so with awareness and flexibility. Since we are all different, it is likely that we all need different types of input and outlets. And these may also change and vary over time. For example, it might be that at times you don't need to spend much time with friends or hobbies, because you get enough fulfillment elsewhere. Some people may also have more energy than others, so they may seek to experience more. Others may need to reflect on life more often, so they may spend more time alone than others. And certain life events may also lead you to need more alone-time. So it is important to get in touch with what feels right to you and to share/communicate your needs with others. If it is somehow impossible to get a certain need met, then allow yourself the space to feel that too. If you continue to practice this and look after your needs, you will see that you will have a lot more to give to others.
So, looking after your needs is not a selfish act. It will make you a much more pleasant person to be around. People will want to know your secret. Also, many of our needs have to do with connection and giving to others, so if you continue to look after and fulfill your needs, you will also (most likely) spend more time helping and connecting with others.
If you need some more guidance with finding out what your needs are or how to express them to others, I fully recommend Marshall Rosenberg's Nonviolent Communication Training Course, which is available online.

Finally, some general guidelines:

- Keep an open mind. Stop defining yourself by your past. Let go of self-labels and stop labeling others, things and events. Treat others as free souls who can change; because you can too. Be open to change. Flow with life.
- Surround yourself by the right people: people who are supportive and accepting of you. If you don't know any at this moment, then it may be best to spend more time alone for a while. Practice self-acceptance. Explore your strengths and build on those.
- Trust the universe. Your path is taken care of. Everything that should happen, will happen. You don't have to plan anything to reach your destination. You only need to focus on doing what matters right now.
- Stay present: Past and future are not your concern. Not now, not ever. They don't exist.
- Stay connected to yourself in each moment.
- Connect with others on a soul-level. See others as enlightened and be open to learn from the experience of being around them.
- Focus more on similarities with others instead of differences.
- Transcend your emotions: this will allow you to connect with love and gratitude, which surrounds us all the time. Learn to tap into that.
- Have patience with others. There is nothing you need from them. You have everything you need in this moment.
- Get a sense of humor and stop taking life so seriously. Your life is meant to be enjoyed.
- Provide yourself with enriching experiences. Follow your heart and follow your dreams. Don't hold back. You only live this life once. Don't let it pass you by. Do what you love and love what you do.
- Focus on one thing at a time. Lack of focus will inhibit integration of experience. Integration of experience is what brings peace of mind.